100 jaar Oosterkerk

 ‘Vanmorgen schenken we aandacht aan het feit dat 100 jaar geleden de Oosterkerk is gebouwd’ staat in de Brief voor de zondag voor deze kerk. Hoewel de dienst sober is maakt het sentimenten los. Dat komt door de omlijsting, orgel en trompet, een korte presentatie aan de hand van oude foto’s van de geschiedenis van het kerkgebouw en door de inhoud van de preek over Lucas 12:15 ‘Laten uw lendenen omgord zijn en uw lampen brandende’. En ook door zomaar een paar vragen van ds. Wytze Andela aan het eind van de dienst. ‘Wie is hier gedoopt, wie heeft hier belijdenis gedaan en wie is hier getrouwd?’ Vele handen gaan omhoog. Bij binnenkomst spelen Hans te Winkel, orgel, en Martine Winkelhorst, trompet, eerst het ‘Credo’ van Jacob de Haan uit ‘Musica Religiosa’ en dan de ‘Air’ van J.S. Bach. Mooie muziek om binnen te komen. Zowel de ouderling, Gerrit Jan Jansen, die ons welkom heet als de dominee refereren aan het honderdjarig bestaan van de Oosterkerk. ‘Hier hebben 100 jaar woorden geklonken van de goede God die betrokken op ons en onze wereld is’, zegt de dominee. Herman Onnink begint, na de uitleg over het liturgisch bloemstuk, met zijn presentatie van ‘100 jaar Oosterkerk 1914 – 2014’, een toelichting op dit mooie kerkgebouw aan de hand van foto’s. Hij begint met te vertellen dat in 1834 een Afscheiding van de Staatskerk plaatvond. In 1844 wordt op deze plek door de afgescheidenen een eigen kerk gebouwd. Een paar foto’s van deze kerk worden getoond. Terwijl ik de jaartallen hoor moet ik denken aan mijn overgrootvader die in die tijd verkering kreeg met een meisje dat naar een afgescheiden kerk ging. Hij werd voor de keus gesteld, je kiest voor die Cockse vrouw of je kiest voor ons. Hij volgde zijn hart en trouwde met zijn geliefde en zo heb ik altijd kunnen zeggen: ‘Ik ben van A’ (en niet van B; A staat voor Afscheiding en B voor Doleantie). Herman Onnink vertelt dat het in die vroegere kerk altijd koud was, het werd een ‘noodkerk’ genoemd. De kerk werd in 1912 afgebroken en toen werd de huidige kerk gebouwd. Daarbij werden 80.000 stenen van de vroegere kerk gebruikt. Ook enkele ramen werden hergebruikt. Een foto van twee ramen wordt getoond, die ramen zijn te zien in de boerderij van Houwers aan de Elshoekweg. De aanneemsom van de kerk bedroeg Fl. 29.000, de aannemer moest de kerk binnen een jaar gereed hebben. Dat lukt niet en de aannemer wordt door de deurwaarder gesommeerd de kerk in febr. 1914 gereed te hebben. Op 18 maart 1914 is de kerk in gebruik genomen, de aannemer gig failliet. Enkele oude ansichtkaarten woorden getoond. De kerk telde 1.000 zitplaatsen, met het bijbouwen van 2 gaanderijen kon de capaciteit verhoogd worden naar 1.500 zitplaatsen. Het orgel is in 1941 vervangen door het uit 1821 daterend Friedrichsorgel uit de Zuiderkerk van Amsterdam. In 1946 wordt een glas in lood gedenkraam geschonken door onderduikers en evacués. Centraal in het raam staat een boer met zijn gezin, een boer die linksboven achter de ploeg loopt. ‘Ondanks de oorlog ploegt hij voort’. In het raam ook twee afbeeldingen van de bezetter die de mensen vertrappen. Onderin het raam staan twee teksten uit Jesaja. ‘Verbergt de verdrevene, meldt den omzwervende niet’(Jes. 16:3b) en ‘Is het niet dat gij den hongerige uw brood deelt en de arme en verdrevene in huis brengt’ (Jes. 58:7). In 1949 komt er een leien dak op het gebouw, in 1991 staat het in de steigers voor groot onderhoud, in 1997 komt er een luidklok in de toren. Tos slot wijst Herman Onnink op het zegel van de Geref. Kerk, ook glas in lood, in een zijraam. Een kaars die brandt bij een opengeslagen Bijbel met daaronder Lucas 12:35. ‘Het is vooral een kerk waar wij elkaar en God mogen ontmoeten’, zo besluit Herman zijn presentatie. De bijna 20 kinderen die naar de nevendienst gaan krijgen een brief mee van de dominee. ‘Die brief gaat over deze kerk’, zegt de dominee. Wanneer de kinderen aan het eind van de dienst terugkomen laten ze zien wat de opdracht in de brief was. Ze hebben een plaat gemaakt van het gedenkraam en houden die hoog zodat de kerkgangers hun kunstwerk kunnen zien. Ook hebben ze een lange slinger gemaakt, op de driehoekjes hebben ze wat getekend of geschreven. Er is een groot vel papier met daarop de tekst ‘100 jaar’. De slinger wordt opzij van het orgel aan de balustrade gehangen. Tijdens de collecte wordt op orgel en trompet ‘Stay with me ‘til the morning’ gespeeld (zeer bekend van de zang van Vicki Brown begeleid door Tom Parker, op muziek van het Klarinetconcert KV 622 van Mozart), een lied waarbij het gemoed gauw vol schiet. Applaus van de kerkgangers is voor deze uitvoering van Hans te Winkel en Martine Winkelhorst. Na afloop van dienst spelen ze ‘Trumpet Voluntary’ van Jacob de Haan als afsluiting van een mooie dienst. In de consistorie is er gelegenheid om een kop koffie, thee of fris te drinken. Ik maak een paar foto’s van het gedenkraam en van de binnenruimte van de kerk.