Oekraïne en Rusland – It’s showtime

Poetin zet het inlijven van het Oosten van de Oekraïne niet zo snel door als hij met de Krim deed. Kennelijk aarzelt de man in het Kremlin. Hier profiteert de regering in Kiev van. Diep op ‘potentieel Russisch gebied’ wordt een vliegveld ingenomen. Van grote symbolische waarde, van gevoelswaarde – de strijdkrachten van de Oekraïne kunnen wat terugdoen. De bezetters (gestuurde en betaalde Russen) van een regeringsgebouw in een stad in de buurt loopt het dun door de broek. Laten we naar een paar mogelijkheden kijken. A. Rusland kijkt toe en wacht af of de Oekraïne de opstandelingen kan uitschakelen en de eigen regeringsgebouwen kan herwinnen. Als dat zonder veel bloedvergieten gebeurt, zal Rusland nog meer aarzelen om te interveniëren. B. Het heroveren van de regeringsgebouwen vanaf het vliegveld mislukt. Waarschijnlijk is dat met helikopters elite eenheden worden ingezet. (Klinkt bekend, zie Vietnam, Iran, Somalië, Irak, Afghanistan). De Russische aarzeling wordt minder. C. Er vloeit bloed, teveel naar de maatstaven van de machthebber in Moskou. Rusland grijpt in. Dan is het met de huidige omvang van de Oekraïne gedaan.

Waarom? Enkele feiten. 1. Amerika zet zijn gewapende macht niet in om de Oekraïne. De Russen kunnen doen wat ze willen. 2. Het Oostelijk deel van de Oekraïne behoort sinds  een ‘eeuwige vrede’ met het toenmalige Pools-Litouwse Rijk in de 18^e eeuw tot Rusland, het Westelijk deel heeft tot het eind van de Eerste Wereldoorlog tot het Keizerrijk Oostenrijk-Hongarije behoord.. 3. Het Westen van de Oekraïne is ‘arm’, het gemiddeld inkomen per hoofd der bevolking bedraagt minder dan de helft dan die van de inwoners van het Oosten van de Oekraïne. 4. Bij het vloeien van ‘veel’ bloed en aanhouden van het conflict is er genoeg tijd om het scenario dat op de Krim is gevolgd af te wikkelen.

Nog een paar opmerkingen. In 1814 stonden de Kozakken in de straten van Parijs. In Nederland waren ze toen een paar jaar. Tussen het verdrag van Wenen en de Krimoorlog was Rusland de gendarme van Europa. Ze grepen overal in. Een opstand in Hongarije? De tsaar weet raad. De Polen worden ook onderdrukt. Langs de Donauvorstendommen ligt een corridor naar Constantinopel. De Russen staan op het punt het Ottomaanse Rijk de genadeklap te geven maar aarzelen. Terecht, de Engelsen zouden hen zonder meer de oorlog verklaard hebben. Sinds Catharina de Grote is het Russische politiek om Constantinopel als Tweede Rome te herstellen en alle orthodoxe christenen in het Ottomaanse Rijk (10 miljoen) binnen het Russische tsarenrijk te brengen. Na de Krimoorlog komt de Slavische kwestie, Rusland wil alle Slaven onder zich verenigen. Er is een richtingenstrijd in Rusland. Moeten we ons richten op het Westen, of keren we (de Russen) ons af van het Westen. De Eerste Wereldoorlog loopt militair gezien niet gelukkig af voor de Russen, de Duitsers zijn nimmer meer zo ver op hun grondgebied doorgedrongen. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog gunnen Amerika en Engeland op Yalta Rusland een deel van de buit, dat in Potsdam op de kaart wordt getekend en ondertekend. Midden en Oost-Europa behoren tot de Russische invloedssfeer. Het grote Rusland wil enige ruimte om zich heen. Dat wil iedere grootmacht. Sinds de val van de muur is dat niet geregeld. Er zijn geen nieuwe afspraken tussen Amerika, Engeland, Frankrijk en Rusland gemaakt. Concurrentie om de vroegere Sovjet Republieken ontstaat. Aan de Westkant van Rusland is de toetreding tot de NATO en de EU van vele vroegere bondgenoten van Rusland in enkele jaren geregeld. Toen met het aantreden van Poetin, eerst als premier onder Jeltsin, Rusland weer opkrabbelde, is daar niet op gereageerd met het maken van nieuwe afspraken. Afspraken over de macht in de wereld. Georgië? Natuurlijk hoort het bij ‘ons’, dat is het Westen. Als het erop aankomt, vergeet het. Een deel van het land ‘behoort’ nu tot Rusland. Het volk verjaagt een Russisch gezinde president van de Oekraïne, Poetin reageert prompt en lijft, volgens het recept van de tsaren, de Krim in.

Kan de diplomatie nog helpen? Diplomatie is, kort door de bocht, in deze omstandigheden bangmakerij. Ik denk dat Poetin zich niet meer laat bang maken. Tenzij Amerika zegt: Tot hiertoe en niet verder. Dat betekent dat het bereid is zijn (over)macht in te zetten en het leven van jonge Amerika voor de vrijheid van een volk ver weg op te offeren.   Maar dat doet het niet. Obama voert geen machtspolitiek, Kerry heeft geen middelen om zijn krachtige taal waar te maken. Wil Amerika Poetin een halt toeroepen, dan moet het bereid zijn naar de wapens te grijpen. Dat is het niet. En Europa? Dat is geen macht. Dus heeft het een invloed van nul komma nul. Ons rest het om toe te kijken.