Dit is het thema van de oecumenische dienst op vredeszondag in de Oosterkerk. ‘Zijn we wel zo machteloos? Moed is nodig om in vrede te geloven’, zegt Gerda van Netten van de plaatselijke Raad van Kerken in haar welkomstwoord. Ze deelt ook mee dat na de dienst er gelegenheid is om een petitie om vrijlating van drie onschuldige vrouwen en gericht aan de president van Egypte te tekenen. “Je schreef me brieven van hoop, Je zei: je ziet geen licht, maar het is er wel! Je hebt ogen, je mag ze niet verliezen. Ik smeek je: Schrijf”, zo citeert Gerda van Netten de Syrische dichter Nasser Saber Bondek die onlangs is gearresteerd. Ds. Riemer Faber spreekt bemoediging en groet uit. Voorafgaande aan de dienst heeft het koor JabbaJ onder leiding van Anita Bokhorst een drietal liederen gezongen die in de liturgie staan afgedrukt (ook te vinden op Kerkvenster.nl onder brief voor de zondag). Lied 280, ‘De vreugde voert ons naar dit huis waar ’t woord aan ons geschiedt …’, is het lied dat in wisselzang met het koor aan het begin van dienst wordt gezongen. In zijn inleiding op het thema zegt ds. Faber dat het thema klinkt als een onmogelijke mogelijkheid. Wat als we ons niet wapenen tegen ISIS? Wat als we ons niet wapenen tegen zelfmoordaanslagen? Wat als we ons niet wapenen tegen nog zoveel meer geweld? En toch, het kan. De dominee moet denken aan de Oekraïense kolonel op De Krim die besloot de Russen ongewapend tegemoet te treden. Helaas bracht het geen omkeer, maar toch. Gemeenteleden hebben verzocht om een kaars aan te steken voor de vrede. Dat gebruik heeft zich in Noord-Amerika verspreid en via via ons bereikt. De kaars wordt vervolgens aangestoken en de dominee spreekt het kyriëgebed, een gebed om omkeer, uit.
Heer, wij wapenen ons
Door muren op te bouwen
Proberen we het kwade buiten te houden.
Maar zo schermen we ons ook af van het goede.
Help ons muren af te breken en ruimte te geven aan uw vrede.
Heer, ontferm U over ons(gezongen door het koor)
Christus, wij wapenen ons.
Door uit te zijn op ons voordeel
Proberen we onze eigen leefwereld uit te breiden.
Maar zo ontstaat er ook scheefgroei.
Help ons oog te krijgen voor het geluk van ieder mens
En te groeien in solidariteit.
Christus, ontferm U over ons.
Heer, wij wapenen ons
Door ons belangrijker te maken dan onze medemens
Proberen we aanzien te verwerven.
Maar zo doen we de ander tekort.
Help ons te ontwapenen
En de eigen waarde van ieder mens te bevestigen
En te bemoedigen.
Heer, ontferm U over ons.
Het gebed bij het openen van de Schriften wordt uitgesproken door Gerda van Netten. ‘Eeuwige God, in uw Zoon, Jezus Messias, bemoedigt en troost U ons, en daagt ons uit tot grotere onderlinge verbondenheid en eenheid. Wij vragen U: beziel ons met uw Geest, inspireer ons om niet uit te zijn op aanzien en macht, maar onszelf in goedheid te geven, ons te wapenen met uw vrede en te streven naar het geluk en het heil van ieder mens, naar het voorbeeld van uw Zoon, Jezus, onze Heer. Amen.’ Hierna wordt Filippenzen 2:1-13 gelezen (althans dat staat in de liturgie, na afloop van de dienst vroegen enkelen zich af of dit gedeelte wel gelezen was). In wisselzang met het koor wordt lied 568A, Urbi caritas et amor, gezongen. Pastoor Casper Pikkemaat begint zijn verkondiging met te herinneren aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog 100 jaar geleden. Het vorig weekend is het in Italië herdacht. Paus Franciscus bezocht een begraafplaats in het Noorden van Italië en hield een korte toespraak. Hij zei dat er na een eerste en een tweede nu sprake is van een derde wereldoorlog die in hoofdstukken wordt uitgevochten. Hij wijst op aanslagen, massaslachtingen en ander geweld. De paus hekelde de wapenhandelaren die zaken doen met de oorlog: ‘In hun hart staat geschreven: wat maakt het mij uit?’ Er ontstaat onverschilligheid. Wat maakt het mij uit dat iemand een ander vermoordt. Net als in het verhaal over Kaïn en Abel. Ben ik mijn broeders hoeder? Wat maakt het mij uit? Onverschilligheid. Hetzelfde constateerde de paus toen hij het eiland Lampedusa bezocht. Wat maakt het uit. De mogelijkheid om te huilen om het leed van een ander hebben we ons ontnomen. Dat je het leed van een ander niet meer ziet, wat maakt het uit? Het zou ons alles uit moeten maken. We zouden moeten opstaan tegen de onverschilligheid, tegen het geweld en voor de vrede. Door ons te wapenen met vrede, dat zijn de wegen van goedheid, barmhartigheid en liefde zodat we kunnen toetreden tot de vrede van de Heer. God houdt van ons en wordt mens, krijgt een menselijk gezicht in de persoon van Jezus. We kunnen eraan meewerken dat God ook in ons mens kan worden. Hoe kunnen we dat? Door een ander ook mens te laten worden, te reanimeren. Zusters en broeders, wat maakt het uit? In deze week mogen we uitkijken naar onze mogelijkheden in onze omgeving en om te zien naar onze naaste. Om in onze omgeving vrede te bewaren en omzien naar onze naaste mogen we meewerken aan de vrede. Hierna wordt lied 1010, Geef vrede Heer, geef vrede, de wereld wil slechts strijd, gezongen. Hierna worden de voorbeden uitgesproken. Na elke voorbede wordt een kaars aangestoken.
Heer,
leer ons, leer mij om zonder vooroordeel
op onze naaste af te gaan.
Maak ons vrij van het verlangen
om alleen maar bevestigd te worden
in ons eigen doen en denken.
Open onze ogen en oren
opdat de ander ons hart kan bereiken.
Heer,
geef ons ook als kerk, als uw gemeente
de moed om open te staan voor een vreemdeling,
voor iemand die anders is.
Schenk ons de kracht om in onze eigen toekomst te geloven
zodat we zonder angst onze broeder en zuster
uit een vreemde cultuur
tegemoet kunnen gaan.
Maak ons sterk zodat we ook getuigenis durven af te leggen
van uw Koninkrijk van geweldloosheid en vrede.
Heer,
leer ons, leer mij dat onze inzet het verschil kan maken.
Laat ons niet wanhopen wanneer het in de eigen omgeving
bijna onmogelijk is
om in vrede met elkaar te leven.
Houd in ons uw ideaal van een geweldloze samenleving levend,
waarin de sterke de zwakke beschermt en niet onderdrukt.
wees met hen die zich bedreigd, verdrongen of verdrukt voelen
in eigen stad en land,
help hen en ons de vrijheid te hervinden
en met liefde vast te houden.
Heer,
ontferm U over hen die door geweld en oorlog
hun leven hebben verloren:
laat hun offer niet tevergeefs zijn geweest.
Wees met hun families en vrienden:
stuur mensen die hen helpen de haat uit hun hart
te laten verdwijnen.
Stimuleer de bestuurders en leiders van volkeren en landen
om te werken aan een vrede zonder bewapening.
Het oecumenisch Onze Vader wordt gebeden. Gerda van Netten roept ons op tot een positieve levenshouding . Wie vreugde uitstraalt, zal ook vrede uitstralen. De vrede van Christus zij met u. Laten we die vrede van de Heer via een vredevol gebaar van harte aan elkaar toewensen. De kerkgangers geven elkaar een hand en wensen elkaar vrede. Het koor zingt ‘Dona nobis pacem’ en tijdens de collecte voor het vredeswerk van PAX zingt het koor ‘Maak mij een bedding van uw vrede’ en ‘Deel door ons Uw liefde uit’. De mededelingen verschijnen op de schermen, daaronder de volgende tekst over de petitie voor de vrijlating van drie vrouwen in Egypte:
“Drie jonge Egyptische vrouwen zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen na deelname aan protesten op de Mansoura Universiteit. De Egyptische autoriteiten treden steeds harder op tegen demonstranten. Op 12 november slaat een vreedzame demonstratie op de Mansoura Universtiteit in Egypte om. De veiligheidsdiensten grijpen in en slaan met behulp van traangas het protest neer. Ruim 23 studenten worden gearresteerd, waaronder de 18-jarige studenten Abrar Al-Anany en Menatalla Moustafa, en lerares Yousra Elkhateeb (21 jaar oud). Amnesty beschouwt de vrouwen als gewetensgevangenen omdat zij op een vreedzame manier deelnamen aan het protest. Op het moment dat de rellen uitbraken vluchtten zij weg en hielden zich schuil binnen een van de gebouwen van de universiteit. Hoewel beveiligers van de universiteit getuigden dat de vrouwen niet bij de rellen waren betrokken zijn zij veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Yousra Elkhateeb kreeg zelfs zes jaar omdat zij ook bij een ander protest betrokken zou zijn geweest. Haar advocaten bewezen echter dat zij hierbij niet aanwezig was. De vrouwen worden er onder andere van beschuldigd lid te zijn van een verboden organisatie die terroristische methoden inzet, en van vernieling van openbaar bezit. Sinds september vorig jaar hebben verschillende demonstraties plaatsgevonden op Egyptische universiteiten. De veiligheidsdiensten treden hier hard tegen op en zetten vaak buitensporig geweld in. Een nieuwe demonstratiewet geeft hen het recht vuurwapens te gebruiken tegen vreedzame demonstranten. Schrijf vóór 1 november 2014 een brief naar de president van Egypte en roep hem op de vrouwen vrij te laten en de demonstratiewet in te trekken.”
Na de collecte volgt het slotgebed, lied 423 is het slotlied dat wordt gevolgd door de zegenbede waarna het koor een zegenlied zingt, de Ierse zegen van St. Patrick. Na afloop van de dienst tekenen de kerkgangers de petitie die voorin de kerk op twee plaatsen getekend kan worden. (Delen van de liturgie zijn te vinden op http://ambassades.paxvoorvrede.nl/media/files/paxmagvierenlichtdef.pdf )