Bij het grootste schilderij, Madonna della Misericordia, van de expositie van 11 schilderijen van Fra Bartolommeo hoor ik iemand luid en duidelijk ‘roofkunst’ zeggen. Dat zijn deze schilderijen die in de Bodon-zaal van 
Museum Boijmans Van Beuningen hangen niet. Aan het woord dacht ik wel toen ik in een vitrine de Gabburri albums zag. Dat zijn 500 tekeningen, voorstudies, die Baccio della Porte (Bartje van de Poort), de naam die de schilder bij geboorte kreeg, maakte van de figuren die hij op zijn schilderijen en fresco’s zette. Die voorstudies hebben een paar honderd jaar op een zolder in een klooster gelegen totdat ze werden gevonden en de Florentijns edelman Gabburri ze kocht en ze samenbracht in twee albums. Die overlijdt in 1742 en de albums worden verkocht. Onze koning Willem II is nog eigenaar geweest en in 1923 komen ze in bezit van de Haarlemse verzamelaar Franz Koenigs. Zijn bedrijf komt in de Grote Depressie van de dertiger jaren in de problemen en Koenigs beleent zijn kunstcollectie aan de Amsterdamse bank Lisser & Rosenkranz waarvan de eigenaren joods zijn. Delen van deze collectie zijn in 1935 aan Museum Boijmans in bruikleen gegeven. Wanneer de Tweede Wereldoorlog uitbreekt willen de eigenaren de bank liquideren en naar Amerika vluchten. Koenigs laat het museum weten dat de bruikleen beëindigd wordt. Dan komt Daniël George van Beuningen in actie. Met list en bedrog krijgt hij de collectie in handen voor 1 miljoen gulden, verkoopt Duitse tekeningen uit de collectie aan Hitler voor1,6 miljoen en koopt ze later terug voor 300.000 gulden. Na zijn dood wordt de kunstverzameling door zijn ervan voor 18 miljoen aan de gemeente Rotterdam verkocht. Aan de twee albums met tekeningen hangt een luchtje. Onder de titel ‘Het bedrog van Van Beuningen’ heeft de NRC er in de cultuurkatern van 19 okt. 2016 een artikel aan gewijd.
De tekeningen en de audiotour verduidelijken de schilderijen. Als Fra Bartolommeo een opdracht kreeg maakte hij eerste eens schets van het te maken werk. Daarna maakte hij verschillende studies, zwart-wit tekeningen, van de figuren die op de schildrijen zouden komen. Het schilderij ontstaat als het ware voor de ogen van de kijker. De audiotour licht het uitvoerig, in drie of vier korte video’s, toe. De zaal is verdeeld in 10 kabinetten. In elke afzonderlijke ruimte heb ik aan de hand van de audiotour de schilderijen op mijn gemak bekeken. Het is renaissancekunst, de kleuren zijn prachtig en de voorstellingen duidelijk herkenbaar. Zijn schildering het Laatste Oordeel is een fresco en kan dus niet hier getoond worden, het bevindt zich in de aula van een begraafplaats, de Santa Maria Nuova te Florence. Daar is wat op gevonden: In zwart wit is een foto van het origineel gemaakt en die is vervolgens op ware grootte op een muur in een kabinet afgedrukt. De schetsen hangen aan de zijwanden zodat het verhaal verteld kan worden. Fra Bartolommeo was een volgeling van Savonarola die tegen de misstanden in de rooms-katholieke kerk tekeerging en tussen 1494 en 1498 heerste over de Florentijnse republiek. De schilder is een paar jaar met schilderen opgehouden toen hij in een klooster was toegetreden. Na zijn uittreding is hij weer gaan schilderen. De verhalen die te horen zijn via het audioapparaat dragen de expositie. Ik zie bezoekers zonder hulpmiddelen rondkijken en vraag me af wat die meekrijgen. Er wordt opzij van de ingang in een afzonderlijke ruimte een korte film vertoond. Die heb ik via de website van het museum reeds gezien. Kennisneming van artikelen over deze expositie in de dagbladen is ook zeer aan te bevelen. Schilderijen hebben een toelichting nodig. De audiotour die voor deze expositie is gemaakt kan ik zeer aanbevelen.