De maatregelen zijn met gevoel voor dramatiek gebracht, de ministers stralen vanmiddag de nodige ernst uit. De situatie is uitzonderlijk. Er wordt verwezen naar 1973 toen minister-president De Uyl het Nederlandse volk toesprak. De oliecrisis zou ervoor zorgen dat de samenleving nooit meer zo zou zijn als ze was. Een autoloze zondag en benzine op de bon. Er zijn verschillen met deze crisis. Ik was toen 42 jaar en velen van mijn leeftijd en ouder hadden de tijd nog meegemaakt dat de auto geen algemeen gebruiksartikel was. Met de fiets, de bus en de trein kwam je ook het hele land door. Je kon van de maatregel ook niet ziek worden, het was geen levensbedreigende situatie. Op het ministerie van financiën moest ik als inspecteur van financiën bezuinigingen bedenken die op korte termijn doorgevoerd konden worden. Een jaar later moesten we het omgekeerde doen: waar kon nog wat geld extra bij. Dat was geheel tegen de aard van een inspecteur. Die uitte uit professie twijfels bij de noodzaak van nieuwe uitgaven. De verhoging van de olieprijs deed ook de gasprijs stijgen, zeer profijtelijk voor de rijksfinanciën.
De oliecrisis is eigenlijk niet te vergelijken met de crisis van nu. Het Coronavirus is levensbedreigend, benzinegebrek niet meer dan een ongemak en niet eens lichamelijk. Het virus is onzichtbaar. Het houdt bij grenzen geen halt. Het is geen vijandelijk land dat ons bedreigt of bestookt. Het virus gaat van mens tot mens. Ieder mens kan een gevaar voor de ander zijn. Regeringen sluiten hun grenzen. Maar dat is niet genoeg. Binnen een land moeten grenzen worden gesloten. De belangrijkste daarvan is die tussen mensen. Anderhalve meter zeiden de ministers vanmiddag. Het geldt voor eenieder. Het gevaar kan van de buurman komen. Angst en onzekerheid is de emotie die overheerst. Een andere angst dan na een terroristische aanslag. Potentiële terroristen kunnen worden opgespoord. Iemand die het Coronavirus bij zich draagt en gezond is wordt niet getest. Het is ook een andere angst dan die voor vreemdelingen. Juist zij die vluchten zullen zich nu afvragen of het land waar ze naar toe willen wel veilig is.
Enkele bijverschijnselen zijn ronduit kenmerkend voor veel mensen. Hamsteren is een blijk van egoïsme, van weinig gemeenschapszin. Er is geen oorlog, de productie van goederen ligt niet stil, kortom er is van alles genoeg. De mensen die hamsteren laten zien wie ze zijn. Er zijn ook mensen die het gevaar ontkennen en het nut van de maatregelen niet inzien. Tot zes uur vandaag aan de toog een glas wijn drinkend was iemand van mening dat alcohol een goed middel tegen het virus is. De deskundigen drinken geen alcohol en hebben er geen verstand van, aldus de stevige innemer. Voor de winkel waar drugs te verkrijgen zijn staan lange rijen. Kennelijk geloven mensen in de preventieve kracht ervan.
Er zijn ook economische gevolgen. Het BNP, bruto nationaal product = wat er in de economie verdiend wordt, zal de komende tijd afnemen. Er is schade voor bedrijven, voor zelfstandigen en voor hen die werken. Zal die schade terugverdiend worden of moet de regering bijspringen? Tot het laatste is de regering bereid. Maar het staat wel vast dat mensen en personen in de problemen zullen komen.
Het Coronavirus is een gevaar voor de natie die wel als volk in eenheid zullen moeten weerstaan. Individualisme is een houding die niet bijdraagt aan de oplossing. Nog beter ware het geweest dat de Europese Unie als eenheid had kunnen optreden met vanaf het begin drastische maatregelen. Voor de individuele landen misschien op dit moment nog te veel gevraagd maar bij elke crisis op wereldschaal is eenheid van optreden voor Europa van levensbelang. Binnen Europa dienen landen solidair te zijn. Italië in financiële problemen? De andere landen dienen te hulp te schieten. Onze minister-president toont tegenwoordig op Europees niveau te vaak een negatieve houding tegenover solidariteit. Nationaal belang dienen is niet verboden, maar laat het Europees belang voorgaan.