Laatste dienst in de Oosterkerk

Vandaag is de laatste kerkdienst in de Oosterkerk van de Protestantse gemeente te Aalten gehouden. De kerk is verkocht en wordt verbouwd tot appartementen. De Corona maatregelen zijn versoepeld en voor het eerst mag er vandaag weer gezongen worden. Ook voor mij is het een bijzondere dienst. De laatste dienst die ik bijwoonde was op 8 maart 2020. Ds. Wim Everts ging voor in een themadienst met als thema ‘Het Niets’. Toen kwam Corona en als er in de Corona tijd kerkgang was toegestaan, was dat voor een klein aantal en een plaats in de kerk moest vooraf gereserveerd worden. Dat heb ik niet gedaan, het deed me denken aan de tijd dat ik, vlak na de oorlog, door mijn moeder naar de kruidenier werd gestuurd met een bonkaart. Kerkgang op de bon, dat is niks voor mij.

Het is een sobere dienst. De voorganger is ds. Hendrik Jan Zeldenrijk. Aan het begin van de dienst spreekt Gerard Helmink, voorzitter van de kerkenraad, een woord van welkom en enkele woorden bij het sluiten van deze kerk. Een periode wordt afgesloten. Dat geeft een gevoel van intens verdriet. Verschillende belangrijke momenten in het leven zijn door velen hier beleefd. De herinneringen daaraan blijven en worden doorverteld. Herinneringen aan vreugde en verdriet. In de nieuwe situatie blijven de deuren open en is er gelegenheid elkaar te ontmoeten. Ook in de nieuwe vorm is het een  gebouw voor waardevolle herinneringen.

Er zijn vanmorgen drie organisten die aan de dienst meewerken. Dat zijn Harry van Wijk, Joop Ormel en Hans te Winkel. Harry van Wijk speelt voorafgaande aan de dienst, Joop Ormel en Hans te Winkel begeleiden de samenzang. De tekst van de te zingen liederen wordt tegen de achtergrond van enkele van de gebrandschilderde ramen van het Onderduikersraam op het scherm geprojecteerd. Dat zijn mooie beelden, het Onderduikersraam is een van de schatten van de Oosterkerk. Psalm 84, de liederen 286, 413 en 362 worden gezongen. De dominee leest Mattheus 28:16-20, de zendingsopdracht van Jezus aan zijn discipelen.

De voorganger begint zijn preek met eraan te herinneren dat hij en ds. Marieke Andela op 28 november 1999 voorgingen in de afscheidsdienst van de Westerkerk. Niemand kon zich voorstellen dat er na 22 jaar weer een gebouw zou worden gesloten. Toen deed het veel pijn en vandaag doet het weer pijn. 24 jaar geleden kwam de voorganger in Aalten en er werd in vijf gebouwen op zondag een dienst gehouden. (Dat zijn: Gebouw Wilhelmina, Westerkerk, Oude Helenakerk, Oosterkerk en Zuiderkerk). Nu kunnen de zondagse kerkgangers van de Protestantse gemeente te Aalten met gemak in één gebouw. Dat doet nog wel het meeste pijn. Waar moet het vandaag over gaan? Daar waar het al 107 jaar in dit kerkgebouw over is gegaan. Over Gods onveranderlijke liefde voor mensen ondanks hun gebreken. Bij het dopen, het vieren van het avondmaal, belijdenis, rouw- of trouwdienst, altijd brandde de Paaskaars. Juist die herinneringen maken het moeilijk afscheid te nemen van een gebouw.

Juist vandaag mogen we weer zingen. Op bezoek bij iemand die het moeilijk hoorde de dominee de man zeggen dat door het zingen in de Oosterkerk hij zich boven zichzelf uitgetild voelde. De dominee veroorlooft zich een frivoliteit. Een beetje predikant weet wanneer mensen getrouwd zijn. Hij kijkt de kerk in en zoekt Gerd en Berendien te Bokkel. Die zijn 25 jaar geleden op deze dag in deze kerk getrouwd. Aan Joop Ormel vroeg de dominee welke psalm hij wilde spelen. Joop dacht aan Psalm 84. De tempel in die Psalm is niet te vergelijken met de Oosterkerk. Nieuwtestamentisch heeft Jezus Christus de plaats van de tempel ingenomen, niet de kerk. Dit gebouw is geen heiligdom. In de beleving van velen is dit gebouw een gewijd gebouw. Hier hebben ze belangrijke momenten in hun leven meegemaakt. Het gebouw is als een schuilplaats ervaren, hier ervoeren velen de ontmoeting met God. Gods aanwezigheid is niet gebonden aan een gebouw. In Jezus Christus heeft God onder ons gewoond. Dat is niet gestopt.

“Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld”. Het is de Heilige Geest Die ons doet inzien dat wij onze weg niet allen gaan. De Geest doet meer, verbindt mensen en blijft mensen verbinden. Ook al maken we van alles mee waarbij de emoties hoog oplopen. Gods onveranderlijke liefde heeft 107 jaar in dit gebouw centraal gestaan in voorspoed, oorlog, tegenspoed en tijden van crisis. Wij zijn dankbaar dat Zijn boodschap hier mocht klinken. En we vertrouwen dat God Zijn onveranderlijke liefde centraal blijft staan in de tijd die voor ons ligt. Moge die liefde ons blijven verbinden.

Staande wordt een mededeling van overlijden van een 97jarig gemeentelid aangehoord waarna orgelspel volgt en de verzen 1 en 2 van lied 753 worden gezongen. De dank- en voorbeden worden gevolgd door stil gebed en het gezamenlijk bidden van het Onze Vader. Na de zegen spelen de drie organisten korte orgelwerken. Hans te Winkel speelt ‘Trumpet Tune’ over Psalm 150. Op de schermen is te zien hoe de organist het klavier bedient. Hij krijgt applaus. Dan  speelt Joop Ormel ‘Es ist das Heil uns kommen her’ gevolgd door het koraal van lied 966. Ook Joop krijgt applaus. Tenslotte speelt Harry van Wijk uit de ‘Suite Gothique’ van L. Boelmann het deel ‘Toccata’. Joop Ormel helpt hem bij het omslaan van de muziekbladen. Er volgt weer verdiend applaus. Bij het verlaten van de kerk staat op de schermen: “Fijn dat u erbij was vandaag. We hopen u weer te ontmoeten in de Oude Helenakerk en de Zuiderkerk”.

Buiten staat de koffie klaar. Daar maken veel kerkgangers gebruik van en maken een praatje met elkaar. De kerkgangers hebben geen haast om het voorplein te verlaten. Het is mooi weer en het is een genoegen om na afloop van een dienst weer een praatje met elkaar te kunnen maken.