Twee NSC leden weg – Omtzigt terug – Ambtenaren lekken

De afgelopen week is zeker te typeren als een politiek turbulente week. Op dinsdag maken twee NSC-Kamerleden bekend dat ze hun functie neerleggen en de politiek vaarwel zeggen. Woensdag is de ‘leider’ van NSC terug. Pieter Omtzigt verschijnt weer in de Tweede Kamer. Gisteren zegt de minister van buitenlandse (NSC) zaken dat Netanyahu gearresteerd zal worden als hij voet op Nederlandse bodem zet, Wilders (PVV) gaat binnenkort bij zijn vriend Netanyahu op bezoek. Gisteren is er ook veel gelekt, zaken die vertrouwelijk moesten blijven liggen vandaag op straat.

Een van de twee vertrokken NSC-leden is Rosanne Hertzberger. Haar vertrek doet me denken aan haar laatste column in de NRC die ze schreef in de krant van 30 september 2023. Haar laatste woorden ontroerden me. “Ik sla een nieuwe weg in en ik weet niet wat die gaat brengen. Ik kan alleen maar zeggen: hinemi, hier ben ik. Met al mijn vermogens, mijn goede en slechte kanten, met al wat ik ben, en al wat ik kan zijn”. Ik dacht aan Abram. Die werd geroepen en ging een weg en wist ook niet waar hij zou komen. Eerder in haar column schreef ze dat ze op snuffelstage was geweest bij de eenmansfractie van Pieter Omtzigt. Dat beviel haar. Ze zag de bevlogenheid van de mensen, maar vooral dat ‘je in de positie verkeert om Nederland ten goede te veranderen’. Ze zag Pieter bezig die zich op dinsdag door een grote stapel moties worstelde maar ook de grote politieke thema’s kwamen aan de orde. Ze wilde zich aansluiten “bij het nieuwe morele leiderschap van Pieter en net zo’n vasthoudend, inhoudelijk en nederig Kamerlid worden als hij”. Na ruim een jaar stapt ze op. Ze verlaat de politiek. In een scherpe verklaring heeft ze dat gemotiveerd. Ze kan niet leven in de sfeer die vooral door de PVV geschapen wordt en ziet geen heil in verdere samenwerking van de NSC met de PVV in een kabinet.

De volgende dag verschijnt Omtzigt in de Kamer. Aan het woord Epifanie denk ik. Nadat hij ruim twee maanden niet gezien is laat de verlosser zich een paar uur zien. Dat lijkt op het voorjaar van 2021. Hij zat toen lange tijd overspannen thuis. Begin juni 2021 lekt een memo van 76 pagina’s uit. Het is geschreven door Omtzigt. Als ik het nu weer inzie ervaar ik het als een klaagzang. Het CDA moet het ontgelden. Hij is niet goed begrepen, is slecht behandeld en zijn voorstellen worden niet gevolgd. Sindsdien heeft hij meer vreemde capriolen uitgehaald. Tijdens de jongste kabinetsformatie vroeg hij of hij de dienstauto van de informateur even mocht lenen om aan een paar door hem uitgenodigde journalisten te vertellen dat hij uit de besprekingen die moesten leiden tot een nieuw kabinet stapte. Tot verbijstering van de informateur en van de andere gesprekspartners. Er gebeurden daarna nog meer vreemde dingen. Maar Omtzigt is voor ‘nieuwe politiek’. Een ‘rechtsstatelijkheidsverklaring’ moest de PVV in toom houden. Het kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB kwam er. Het ene incident volgde na het andere. In september moesten de leiders van de coalitiepartijen over de Rijksbegroting 2025 een politiek akkoord bereiken. Omtzigt werd het teveel, reisde af naar Twente en liet niets meer van zich horen. Nu is hij even gezien. Twee staatssecretarissen zijn afgetreden, twee Kamerleden vertrokken. De helft van zijn partij ziet hem nog in staat leiding te geven, de rest van ons volk heeft daar geen vertrouwen meer in. Iedereen wacht op het moment dat Omtzigt de juiste conclusies trekt.

Het derde onderwerp is wat ingewikkelder. Het ICC, Internationaal Strafhof, vaardigt gisteren een arrestatiebevel uit voor Netanyahu, premier van Israël. Minister Veldkamp is op het moment van bekend worden in de vergadering van de Tweede Kamer. Hij antwoordt op vragen dat Nederland de premier van Israël zal aanhouden wanneer hij in Nederland zou arriveren. Wilders laat weten dat hij graag bij zijn vriend Netanyahu op bezoek gaat. Er gebeurt in de Tweede Kamer nog wat. Het lijkt een detail maar dat is het niet. Een Kamerlid, Kati Piri, vraagt naar het bezoek van Veldkamp aan Israël. Dat voorgenomen bezoek had geheim moeten blijven. Dat een Kamerlid ervan weet betekent dat er gelekt is. En er is meer uit de school geklapt. De kranten van vandaag staan er vol van. Trouw van vandaag schrijft over een memo over een noodverordening  op grond van de Vreemdelingenwet dat Schoof en Faber destijds verzwegen hebben. In een ‘Basbericht’, een mail van Bas van den Dungen – secretaris-generaal van het ministerie van Financiën – staat: “Het lijkt of het leed van de een reden mag zijn voor leed toebrengen aan de ander. […] Ik vind dat iedere vorm van racisme bestreden moet worden, in de maatschappij én in onze organisatie. Ik zal discriminatie nooit accepteren. Ik ben bezorgd over toenemend antisemitisme en moslimhaat en veroordeel dat. Het bewust opzetten van groepen tegen elkaar is de bijl aan de wortel van de samenleving.” Ook andere secretarissen-generaal benadrukken de verwoestende effecten van discriminatie en racisme. Een stroom van vertrouwelijke zaken bereikt de pers. Dat is geen goed teken. Het kan duiden op onvrede met het voorgenomen beleid of het onderuit halen van een bewindspersoon. Of gewoon rotzooi schoppen. Dat de afgelopen week geen fraai beeld liet zien van de politiek is duidelijk. Ik ben benieuwd wat er de komende dagen gebeurt of openbaar wordt.