Stikstof: De rechter spreekt – BBB maakt niks waar

Er komt maar geen schot in het oplossen van het stikstofprobleem. In 2019 werd door een rechterlijke uitspraak duidelijk dat de toen bestaande praktijk van vergunningverlening in strijd met de wet was. Wie een vergunning kreeg om iets te bouwen, bijvoorbeeld een stal, mocht de extra uitstoot van stikstof in de toekomst compenseren met stikstof reducerende maatregelen. Daar werd een streep doorgezet. Toen duidelijk werd hoe dat in de praktijk uitwerkte kwamen de boeren in protest. Dat werd ook aangewakkerd door uitspraken van politici dat de veestapel gehalveerd moest worden. De boeren trokken met tractoren naar het Binnenhof. Omgekeerde vlaggen drapeerden de grenzen van weilanden. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021 behaalde de BBB een zetel. Bij de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart 2023 werd de BBB in alle provincies de grootste partij en kwam met 16 zetels in de Eerste Kamer en daar de grootste fractie. In november 2023 waren er weer Tweede Kamerverkiezingen. De BBB kreeg zeven zetels, in verhouding tot een half jaar eerder bij de Statenverkiezingen een aanzienlijk lager resultaat. Desondanks durfde BBB toe te treden tot een kabinet onder leiding van de PVV en mocht de minister van Landbouw en Natuur leveren. Dat werd een ervaren deelneemster aan Boer zoekt Vrouw. Ze zou het stikstofprobleem wel even oplossen. Het beleid van het vorige kabinet belandde in de prullenbak, het daarvoor gereserveerde geld, 24 miljard, was niet nodig. Ze had buiten de rechter gerekend. Eerst een uitspraak van de bestuursrechter in december en nu een uitspraak van de gewone rechter.

Sinds 2019 geen enkele voortgang is gemaakt. De problemen zijn alleen maar erger geworden. BBB staat erbij en kijkt ernaar. Hard roepen dat het anders kan, niks doen, niet besturen, de rechter laten regeren en dan zeggen dat het de schuld van de vorige regering is. Ik ben benieuwd of er nu weer tractors op onze snelwegen verschijnen. Ik denk het niet. Zelfs de domste boer kan nu zien dat ook de BBB geen ijzer met handen kan breken.

Het is ook zo eenvoudig: De wet moet worden uitgevoerd. Vanaf het eind van de vorige eeuw is een beleid ingezet om zogenaamde Natura2000 gebieden aan te wijzen. De EU heeft dat beleid ingezet, de deelnemende landen hebben dat gevolgd. De procedures voor het aanwijzen, vaststellen en inrichting van die gebieden heeft bijna 30 jaar geduurd. Er geldt voor ieder gebied een simpele regel: de kwaliteit van de aanwezige natuur moet erop vooruitgaan. Als er niets gedaan wordt gaat de natuur erop achteruit. Het staat ook in de wet. De minister moet gewoon de wet uitvoeren. Zo moeilijk is het allemaal niet. Ook deelnemers aan Boer zoekt Vrouw kunnen dat begrijpen. Maar het gebeurt niet. Het is pure politieke onwil. Zeker van BBB en PVV. Overal in het land kunnen bouwprojecten niet worden uitgevoerd. De ontwikkeling van landbouwbedrijven staat op slot. Het kabinet heeft geen visie op de toekomst van de landbouw. Er zijn genoeg boeren die willen stoppen en hun bedrijf aan de overheid verkopen. Er moet gewoon wat gebeuren. De oproep van VNO/NCW en Bouwend Nederland is simpel en duidelijk: Begin gewoon. Stel niet langer uit, zoek het niet in een wetswijziging. Stel geld beschikbaar en begin met opkopen van bedrijven die zich in een vorige ronde reeds hebben aangemeld.

Ook wordt er gediscussieerd over andere oplossingen. In een rapport van de Universiteit van Wageningen zijn 62 technische maatregelen om de stikstofuitstoot uit veestallen te beperken onderzocht. Als alle veehouders het optimale doen, telt dat op tot een halvering van de uitstoot. Voldoende om aan de wet te voldoen. Als een melkveehouder dat zelf zou moeten betalen dan kost hem dat zijn volledige jaarsalaris. Het probleem zit hem in de manier van koeien houden. Menging van poep en pies levert veel stikstofuitstoot op. Als dat gescheiden wordt opgevangen daalt de uitstoot aanzienlijk. Vroeger, voor 1980, gebeurde dat. De urine ging via een goot in de stal naar de gierkelder, de stront kwam op een bed van stro en werd met een kruiwagen naar de mestvaalt gebracht. Stallen waren zogenaamde grupstallen. Die stallen zijn inmiddels verboden. Ligboxenstallen zijn ervoor in de plaats gekomen. Daar valt pies en stront in de kelder eronder. En zo ontstaat het stikstofprobleem. Die stallen zouden dus zo moeten worden ingericht dat mest en urine direct van elkaar gescheiden worden. Als dat niet kan zit er niet veel anders op dan bedrijven in de buurt van Natura2000 gebieden op te kopen.

Ook de industrie moet zijn deel leveren. De helft van het stikstofprobleem wordt veroorzaakt door de veeteelt, de andere helft door de industrie. Als Tata sluit, scheelt dat een slok op een borrel. Evenals de kunstmestfabriek in Terneuzen. Net als voor de veeteelt geldt ook voor de industrie: gewoon beginnen.