Grebbeliniewandeltocht

Op deze zaterdag voor Pinksteren is er meer te doen in de omgeving van Scherpenzeel dan een wandeltocht die voor de derde keer georganiseerd wordt. Het is een rustige tocht, een enkele keer wordt een provinciale weg overgestoken, een groot gedeelte van de route voert over smalle onverharde paden. Wanneer ik na de controlepost bij camping de Kleine Weide door een weiland loop, hoor ik in de verte achter mij een zwaar geronk. Zijn dat laag over komende vliegtuigen? Ik kijk om, het is een stoet van meer dan honderd oude tractoren. Op weg naar het startpunt heb ik ze ook al gezien, het verkeer is stil gezet om hen doorgang te verlenen. De oldtimers maken vandaag vele uren. Een eind verder, ik ben vanaf de dijk langs het Valleikanaal al langs hoeve de ‘Boerenstee’ gelopen en ben vlak voor de Stoplijn, hoor ik achter me het zware gebrom van een motor. Jeugd op een wagen met een zware tractor ervoor? Twintig jonge vrouwen op Solex brommers maken een toertochtje.
Tegen twaalf uur ben ik aan de wandeling van 20 km begonnen, voor de 40 km is het te laat. Bovendien is de regen net opgehouden, de regenzone die van Noord naar zuid over Nederland trekt is net gepasseerd. Het is fris weer met een briesje. Bij binnenkomst van Scherpenzeel valt me een enorm grote nieuwe kerk op. Vlakbij heb ik mijn auto geparkeerd. Na de tocht vraag ik aan een man wat voor kerk dat is. ‘Ger Gem’, is het antwoord. Dat begrijp ik, het is een kerkgebouw van de Gereformeerde gemeente. De man weet niet hoeveel zitplaatsen de kerk telt, hij bezoekt een ander kerkgebouw. De start van de tocht is van het Kulturhus ‘de Breehoek’, een groot verenigingsgebouw met onder meer een theaterzaal voor 500 personen. Niet mis voor een plaats van ruim 9.000 inwoners. De route voert naar het Noorden om al gauw af te buigen naar het Oosten. Er staat een kunstwerk in de berm van de weg, onderdeel van ‘Kunst op het platteland’ uit 2005. Verderop staat een nieuw landhuis op ‘Landgoed Heintjeskamp’, een protserig huis boven een plas. Er komt nog een landgoed, Ruwinkel, dat is een camping, dan een bos door en een betonnen trap voert de wandelaar enkele meters omhoog. Dit is de ‘Liniedijk’, een aarde wal aangelegd als verdedigingswerk. Dit is de eerste keer dat ik op de Grebbelinie loop. Denk de bomen en begroeiing aan de Oostkant weg en zie in gedachten een groot gebied dat onder water is gezet. Ik neem alles rustig in me op. Aan de Westkant loopt een diepe gracht die nu begroeid is.
Na een uur wandelen kom ik bij restaurant ‘De Dennen’. Het is tijd voor een kop tomatensoep en een kop koffie. Binnen kom ik op temperatuur. Ik lees de krant over de onrust op een begraafplaats in Almaar. De rechter vindt een dansvoorstelling geen afbreuk doen aan het karakter van de plek. Het is maar de mening van een rechter, ik vrees dat hij niet beseft hoe gevoelig deze materie is. Ook staat er veel over de voorgenomen beursgang van de ABN. Ik vervolg na een half uur rust de route en kom langs het ‘Werk aan de Engelaar’. Er vinden daar werkzaamheden aan de Lunterense beek plaats, bochten zijn weer in de beek gemaakt. Voor het halen van een stempel moet een ommetje worden gemaakt door de weilanden. Wat opvalt zijn de grote boerenbedrijven die hier staan. Zowel in de pluimveesector als de melkveehouderijen. Het lijkt wel of elk bedrijf groot is. De campingeigenaar moet worden gezocht, hij geeft zelf het controlestempel. Het weiland door, over een stukje asfaltweg, dan weer de Liniedijk naar het Zuiden. Tot vlak voor de spoorlijn Arnhem – Utrecht, deze weg komt bij een brug over het Valleikanaal. Over de grasdijk van dit kanaal verder, langs een bos waar nog een tankgracht ligt. Dan naar boerderij ‘De Boerenstee’. In de kantine van dit recreatiebedrijf wordt het tweede stempel gezet. Ik loop direct door en dan komen mij de Solex liefhebbers achterop. Voor ons ligt een hoge aarden wal. Het is een vroegere spoorlijn die dienst deed als stoplijn. De vijand mocht absoluut niet verder komen dan deze lijn.
Ik begin de kilometers te voelen. Ik heb aanzienlijk langzamer gelopen dan mijn gebruikelijk tempo en daar worden de spieren stijf van. En dan krijg je een moe gevoel. Ik moet wel zweten maar mijn lijf wordt koud. Bij hoeve ‘De Beek’ is een volgende controlepost. Ik loop eerst naar de loopgraaf in de dijk en bekijk het werk in de Liniedijk. Dan terug, ik zie dat er een museum is. Dat wordt beheerd door de ‘Stichting Grebbelinie in het Vizier’. Ze hebben enige informatie te koop, direct valt me op dat ze een afzonderlijke organisatie zijn. Er is ook de ‘Stichting Grebbelinie’ die de fraaie wandelgids ‘Grebbeliniepad’ heeft uitgegeven. Ik bekijk een maquette van de Grebbelinie bij Scherpenzeel. Die plaats werd bij een aanval uit het Oosten opgegeven, de linie lag er westelijk van. Het gebied ten Westen van Scherpenzeel kwam onder water. In de dijk verdedigingswerken, dan een ‘leeg’ gebied en vervolgens nog wat westelijker de Stoplijn. Een vrijwilliger geeft me uitleg. In een ruimte erachter wordt een film vertoond. Een documentaire over de Grebbelinie. Die geeft prima voorlichting en goede documentatie over het ontstaan, de verdedigingswerken en de geschiedenis van de linie. Wie meer wil weten over de Grebbelinie kan ik deze film aanbevelen, zeer informatief. Hier ben ik dus ook wel een half uurtje geweest.
Het laatste stukje gaat over de dijk. Er staat hier en daar een kazemat, de Post van Lambalgen is een groter verdedigingswerk. Daar mondt de Lunterense beek uit in het Valleikanaal. Er ligt een ‘lunet’, dat is een verdedigingswerk in de vorm van een halve maan. Via een laantje naar de rand van het dorp, ook in het dorp loopt dit pad nog even door. Dan door de straten van Scherpenzeel naar ‘de Breehoek’. Ik bekijk nog even dit Kulturhus, een prachtige voorziening. Mijn auto staat tegenover dit gebouw langs de weg naar het grote kerkgebouw. Daar maak ik nog een foto van, de laatste van vandaag. Al met al heb ik genoten van deze wandeling, ik heb rustig aan gedaan om de objecten waar ik langs kom goed te kunnen bekijken. De wandeling voert langs een stukje recente militaire geschiedenis van Nederland en daar ben ik wel geïnteresseerd in.