Gekend worden

Voor het eerst sinds 21 juni ga ik met Greet naar de kerk. In de Oude Helenakerk is vanmorgen dienst en in de Oosterkerk. In de Oosterkerk woonde ik op 21 juni de dienst bij. Organist Hans te Winkel laat een paar zware akkoorden vlak voor het begin van de dienst aanzwellen, als het orgel stil valt horen de kerkgangers het gebeier van de kerkklokken. De kerkenraad komt binnen, ouderling Hannie Holthuis spreekt het woord van welkom en doet enkele mededelingen. De ouderling van dienst geeft ds. Hendrik Jan Zeldenrijk de hand, van lied 275 worden de verzen 1,2 en 3 gezongen, waarna stil gebed, bemoediging en begroeting volgen. De verzen 4 en 5 van lied 275 worden gezongen, het gebed om ontferming volgt en van lied 412 worden de verzen 1 en 3 gezongen. Vier kinderen gaan naar de nevendienst, de dominee zegt goedemorgen tegen ze, steekt de kaars aan. ‘Met z’n vieren krijg je voldoende aandacht, fijne kindernevendienst en tot straks’.
Uit de Bijbel leest de dominee de verzen 1-12 van Psalm 139 waarna de verzen 1 en 2 van die psalm worden gezongen. Psalm 139 gaat over Gods wijsheid, almacht, alwetendheid en alomtegenwoordigheid’, zo begint de dominee zijn verkondiging. Door de eeuwen heen heeft de kerk hier heel wat over gezegd. Voor de kerk in onze tijd, ook in onze gemeente, is het de grootste zorg hoe het geloof overgedragen kan worden aan jonge generaties. Geregelde kerkgang is er al lang niet meer, catechese is verre van populair – nauwelijks komt er nog iemand. Voor velen geldt dat thuis niet meer uit de Bijbel wordt gelezen. Mensen praten niet meer over hun geloof. In deze tijd groeien velen op zonder dat het geloof een rol speelt. De geloofskennis is minimaal. Gods wijsheid, almacht, alwetendheid en alomtegenwoordigheid, kom er nog eens om.
In onze kerk gaat het ook om deze zorg en deze groep. We proberen ze alle aandacht te geven. Vanmorgen gaat het niet over hen. Het gaat over hen die wel alle geloofskennis overgedragen hebben gekregen. Die 50 jaar trouw naar de kerk zijn geweest. Die gehoord hebben van Gods almacht en die er in gekneed zijn en die dagelijks uit de Bijbel lezen. Steeds vaker spreek ik mensen die zeggen dat ze er eigenlijk niet veel meer mee kunnen, of niks meer. Dat zijn mensen die zeer betrokken zijn. Ze zetten zich in voor de ander, doen veel vrijwilligerswerk. Maar het geloof? Alles wat ze mee hebben gekregen, waar is het gebleven? Ze zeggen: ‘Ik ben er van vervreemd geraakt’. Ze zijn groot geworden in een kerk en gekneed in het geloof dat de kerk het allemaal wel wist. In gesprekken merk je dat al die zekerheden zijn weggevallen. Mensen durven tegen de dominee te zeggen dat het ze niets meer doet, dat het ze niet meer raakt. Dat ze zoeken om geraakt te worden. Iemand zei eens: ‘Wat staat er veel in de Bijbel wat je zelf niet meemaakt.’
Dan lees je Psalm 139. Dat zijn woorden waarbij je kunt afhaken. Of ze gaan vastzitten op een manier die niet de bedoeling. Een alziend oog waar je bang voor bent want Hij ziet alles. Je kunt ook geraakt worden door Psalm 139. De dominee sprak iemand die de weg in het geloof was kwijtgeraakt. Hij was ooit gekneed in het geloof. Totdat hij de eerste woorden van Psalm 139 ging lezen, elke dag. Dat zijn geen woorden over leerstellingen, geen woorden om bang van te worden. In die woorden heeft hij God ervaren. Heel intiem. Dat komt tot uitdrukking in het woord kennen. Gekend te zijn door je Schepper. In goede dingen en in je kwetsbaarheid. Dit gekend worden door God wordt verbonden met het dagelijks leven. Is dat niet onze grootste moeite dat het ons zo slecht lukt om ons geloof in God te verbinden met het leven van alle dag? God wil juist betrokken zijn in ons alledaags bestaan.
Wat een vertrouwen spreekt David hier uit. God is zo betrokken bij ons dat Hij weet wat ons bezig houdt. Gekend te worden, is dat niet de diepste behoefte van ieder mens? Gekend te worden door elkaar. Bij ons mensen is dat begrensd. Velen van ons weten dat en ervaren dat. Die eerste verzen van Psalm 139 mogen de grond zijn van uw en jouw geloof. Ze mogen ook de kern zijn van wat je overdraagt aan de jongere generatie. Een geloof verbonden met het leven van alle dag, in vreugde en verdriet. Want God kent mij. Met God mag je een persoonlijke relatie hebben. Je mag met God praten zoveel als je wilt. Is God een werkelijkheid in ons leven? God is niet ver, maar dichtbij. Niet gevangen in regels en leerstellingen – je moet zus en zo. ‘Heer, u kent mij, u doorgrondt mij, u weet het als ik zit of sta … het gaat mijn begrip te boven’. Na het amen van de preek worden de verzen 1,4 en 5 van lied 825 gezongen. Er is een afkondiging van overlijden van drie gemeenteleden, resp. 70, 88 en 96 jaar oud. Van lied 657 worden de verzen 1,2 en 4 gezongen, waarna de gebeden volgen. De collecte wordt gehouden en de kinderen komen terug in de kerk. De slotzang is lied 418 waarna de dominee de zegen uitspreekt.